Tasarımcı: Paulina Dominik, Katarzyna Papież, Michael Połczyński

Parçalanmış Lehistan topraklarında 1830 – 1831 yıllarındaki Rusya karşıtı Kasım Ayaklanması’ndan sonra Osmanlı Imparatorluğu, Polonyalı siyasi mülteciler için başlıca istikametlerden biri olmuştur. Ortak düşmanları olan Ruslara karşı bağımsızlık mücadelelerinde Osmanlı devlet adamlarının desteğini uman Polonyalılar, İstanbul’u Paris’ten sonra siyasi göçlerinin en önemli merkezine dönüştürmüşlerdir. Burada en dikkat çeken konu Polonyalı mültecilerin yalnız Polonya’nın bağımsızlığını hedefleyen faaliyetlerle meşgul olmamaları, aynı zamanda Osmanlı’nın modernleşme reformlarına da katılmalarıdır. Senelerce Osmanlı’nın modernleşmesinde aktif olarak yer alan Polonyalılar; Osmanlı’da ordu, yönetim, diplomasi, istihbarat, gazetecilik, yol ve telgraf inşası, sağlık hizmetleri ve tarım alanlarının gelişimine katkıda bulunmuşlardır.

Bu harita 19. yüzyıl İstanbul’unda Polonyalı’ların kendine özgü hayatlarını keşfetmektedir. Mültecilerin hatıratları Polonyalıların müdavimleri olduğu kafeler, kantinler ve kervansaraylardan söz etmektedir. Yazarlar, o dönemde kozmopolit Pera’nın her köşesinde (günümüz İstiklal Caddesi’nde) Lehçe duymanın mümkün olduğunu söylemektedirler. Harita, kullanıcıyı Osmanlı İstanbul’undaki Polonyalı mültecilerin izini sürerek sanal bir tura götürmekte ve Osmanlı başkentine yeniden bakmaya davet etmektedir.

İstanbul’un Diğer Kesimleri

Polonyalıların çoğu İstanbul’un tarihi merkezi olan Haliç, Pera, Galata ve Levanten Şişli’de faaliyetlerini sürdürmelerine rağmen bazı daha uzakta olan semtlerde de Polonyalıların izlerini bulmak mümkündür.


Kırım Savaşı (1853 – 1856) sırasında Michał Czaykowski/Mehmed Sadık Paşa’nın organize ettiği Sultan Kazakları Alayı Davutpaşa’daki kışlalarda terbiye görüyorlardı. Bu alay, Sadık Paşa Osmanlı’yı 1872 yılında terk ettikten sonra hizmet etmeye devam etmiştir. Son seferi 1877 – 1878 Rus-Osmanlı savaşındaki 1877 Plevne savunması olmuştur. Günümüz Yeşilköy adını taşıyan San Stefano’da Michał Czaykowski’nin kızı olan Karolina Suchodolska yaşıyordu. Karolina’nın eşi Piotr Suchodolski adı geçen Kazaklar Alayı’nda hizmet etmiştir.


Eski adı San Stefano Yeşilköy, 1920'li yıllar
(kaynak: Atatürk Kitaplığı)

No comments:

Post a Comment